15 december 2013, Met dialect op de koffie

Op zondag 15 december was er weer een gemeudelijke “Met Dialect op de koffie”.

De foto's kö'j bekieken in 't fotoalbum.

Ter gelegenheid van onze nieuwe website, werd door Ruud Hamburger (webmaster) een korte "live" presentatie gegeven hoe de site is opgebouwd.
Voorzitster Diane Abbink dankte hem voor het overzetten van "oud" naar "nieuw" en partner Ineke Wezenaar kreeg een mooie bos bloemen voor gemis aan aandacht terwijl hij aan de site werkte.

Overigens werd het raamwerk van de site gebouwd door Hamaka te Utrecht. Dankzij uitgebreid overleg is een site ontstaan waar we erg blij mee zijn.

Deze keer stond de bijeenkomst in het teken van de komende feestdagen.
Jan Aagten uit Doetinchem (geboren te Zieuwent) en Netty Hengeveld uit Eibergen hebben medewerking aan dit programma verleend.

Hoe was kerstmis toen, hoe is het nu en hoe zal het straks worden?

Hoe was kerstmis toentertijd?
Te voet door krakende sneeuw en vrieskou werd je op weg naar de “nachtmisse” begeleid door een prachtig “openluchtconcert van luidende klokken” uit de diverse parochiekerken in de omgeving. De prachtige klokken van de kerk van de Werenfridusparochie Zieuwent klonken heel statig en waardig vanuit de 75 meter hoge toren over het boerenlandschap. Deze kerk wordt door zijn pracht en grootsheid ook wel de “kathedraal van de Achterhoek” genoemd.
Zoiets vergeet je nooit meer, ook niet de kerstliedjes in de kerstnacht: “De herdertjes lagen bij nachte”, “Stille nacht heilige nacht”.
En dan ná de nachtmis hadden we altijd haast naar huis, waar een rijk gevulde “kastaofel” stond te wachten met lekkere “krentenwegge” van bakker Huitink, warme chocolademelk en nog veel andere lekkernijen. Het was feest!!
De dagmissen om 7.00 uur, 9.00 uur en de hoogmis van 11 uur  trokken ook weer “volle karken”.
Elke parochie had een pastoor en een kapelaan, soms 2 kapelaans en dan ook vaak nog een pater van een klooster uit de omgeving als assistent. In totaal waren zo’n 25 priesters actief in dit kleine gebied van 9 parochies: Zieuwent, Lichtenvoorde, Harreveld, Mariënvelde, Vragender, Bredevoort, Aalten, Winterswijk en Meddo.

Hoe is kerstmis nu?
In dit zelfde gebied rond Zieuwent is er nu officieel nog 1 parochie: St. Ludger, Lichtenvoorde, met nog 1 pastoor en nog 1 nachtmis.
In kerkelijk Nederland (protestant/katholiek) worden elke week 2 kerken gesloten. Over 10 jaar - zo zijn de prognoses - zijn zeker 1200 kerken dicht.
Twee derde van de katholieken en protestanten in Nederland gaat nooit meer naar de kerk, dit aantal groeit jaarlijks en gaat door alle leeftijden heen.
In de Kerk voelen mensen zich niet meer thuis.
Tot de zestiger jaren hoorden Kerk (geloof) en leven “bi’j mekare”, daarna gaan ze steeds meer “oet mekare”.


Hoe zal kerstmis straks zijn?
Volgens deskundigen wordt de vraag: “waar kan ik nog een kerkdienst bijwonen en hoeveel kilometers moet ik daarvoor rijden?” steeds actueler.

Wat is er toch aan de hand?
Natuurlijk heeft de kerk fouten gemaakt. Denk aan de recente publicaties over seksueel misbruik, denk aan de vaak nogal zware bijbel interpretaties en theologische haarkloverijen. Mensen werden er nou niet bepaald vrolijk van, terwijl het christendom toch een religie van bevrijding is. Voeg daar nog bij, het alles onder de pet willen houden.
Maar de kerk heeft ook ontzettend veel goeds gedaan, veel betekend voor de mens, maatschappelijk en persoonlijk. Denk eens aan de duizenden missionarissen en zendelingen, en aan mensen als dominee Buskes, dominee Hans Visser, pater van Kilsdonk, bisschop Bekkers, Moeder Teresa uit Calcutta en nog vele andere kleurrijke figuren uit protestantse en katholieke kring.

Opnieuw de vraag: wat is er toch aan de hand? Waarom zo’n grote leegloop?
Ik ben het niet eens met de vaak gehoorde opmerking: “De leu, en veural de jonge leu, geleuft neet meer“.
Dat is tekort door de bocht en er is wel degelijk geloof, maar anders, ook bij jongeren.
Op grond van studies en onderzoek in zowel katholieke als protestantse wereld kom ik tot één van de grootste oorzaken: het machtsdenken in de kerk. Volgens filosofen het gevaarlijkste virus op de wereld, ook in een religie. Je mag het ook vertalen met “de baas spelen” of “alles als vanzelfsprekend beschouwen”.
Een dominante vader wordt eenzaam, de kinderen zijn niet meer graag thuis, een arrogante ondernemer kan zijn bedrijf beter sluiten, de beste werknemers vertrekken, en een burgemeester of politieagent, die meer oog heeft voor de wet en minder voor de mens, kan ook maar beter naar huis gaan.
Machtsdenken is een doodlopende weg.
In het christendom gaat het altijd om “zingeving aan het leven”, Christus kwam niet met een wetboek of dogma’s, maar met een ideaal, gepaard met vallen en opstaan.
Het christelijk geloof staat of valt met: eenvoud, menselijkheid en tolerantie. Dat is het unieke in het christelijk geloof. Dit is het grote geheim en aantrekkingskracht in de eerste 3 eeuwen van het christendom. Daarom willen de theologen van de moderne theologie (Rahner, Küng en Schillebeeckx) terug naar die bron van het christendom, zoals ze het noemen.
Dit was ook de bedoeling van de oude paus Johannes 23e met zijn 2e Vaticaans concilie. We waren aardig op weg met zijn (aggiornamento) “het bij de tijd brengen van de kerk”. Helaas, hij stierf te vroeg en de Romeinse curie (het starre instituut) ging weer terug op de oude weg van machtsdenken en uitsluiten.

Anderhalf jaar geleden schreef ik een boek.
In deze historische roman met als titel “Allemaal netjes in de rij” zie je de jonge priester “Jehan” uit de Achterhoek in zijn pastorale werk kiezen voor de mens en niet voor het instituut. Worstelend verliest hij en hoe!! Jehan begrijpt niet waarom Anton van Kesteren zo opstandig moet sterven, waarom Herman zo zwaar depressief wordt, waarom Hans en Miep bij het uitschot horen en Alfons en Ria niet met elkaar mogen trouwen. Een aangrijpend boek over het machtsdenken van de kerk. Voor velen herkenbaar, zo blijkt uit de honderden reacties, die ik nog steeds binnenkrijg uit zowel katholieke als protestantse kring. Hun stem werd nooit gehoord. De historische roman, gebaseerd op een waar verhaal, zal worden verfilmd.

Ik wil graag positief afsluiten.
Er is een nieuw perspectief met de nieuwe paus Franciscus. Dat is een eenvoudig man, staat dichtbij de mensen, is wars van pracht en praal. Woont en werkt niet in het pauselijk paleis van het Vaticaan maar heeft zijn woon- en werkkamer gekozen in het eenvoudige gastenverblijf van het Vaticaan.
Hij begroet na zijn keuze tot paus (13 maart j.l.) de menigte op het St Pietersplein eenvoudig met: “Goede avond allemaal” en dan ook nog zonder pontificale staf en mijter.
Hij brengt zijn eerste bezoek als paus aan het kleine arme Italiaanse eilandje Lampedusa op Sicilië, waar duizenden arme Afrikaanse vluchtelingen dood aanspoelen na hun wanhopige poging een zee-oversteek te maken in gammele bootjes naar Europa. Hij liet er een bloemenkrans te water, sprak daar persoonlijk met vluchtelingen en deed in de misviering heldere uitspraken naar de politiek: “Door de welvaartscultuur denken we alleen maar aan ons zelf en vergeten de armen en verdrukten. We vragen vergiffenis voor de politici die dit toelaten”.
Dezelfde paus werd door het grote en invloedrijke Amerikaanse magazine Time omschreven als “persoon van het jaar” wegens zijn duidelijke en herderlijke keuzes voor de armen en verdrukten. “Hij heeft als enige op het wereldtoneel in zo’n korte tijd mensen weten te inspireren, ook de jeugd”, aldus Time.

Ik wens jullie allen prettige feestdagen, een gezond en gelukkig 2014, ook nog lang daarna.
Hopelijk weer tot ziens.

Jan Aagten.
Jan Aagten werd in 1964 priester, trad daarna uit het priesterschap en in het huwelijk.
Hierna werkte hij als journalist bij de KRO en AVRO, studeerde filosofie en theologie.
In 2011 publiceerde hij zijn boek “Allemaal netjes in de rij……”.
Het is uitgegeven door Fagus in Aalten.

Voor degenen die dit boek willen bestellen, is hier het ISBN nummer :
978-90-78202-76-9

Netty Hengeveld is actief op het gebied van religieuze & rituele dienstverlening met aandacht voor de Saksische spiritualiteit en streektaal. Na haar afstuderen werd zij kerkelijk werker bij de PKN en voorganger bij de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.

Netty vertelde ons "kerstverhaal van nen doodgraver".

Dat eindigde zo :

Hie kon 't bi'jnao niet geleuven. Waer schot em den tekst uut Prediker te binnen : den wind, nen laevensaom had ondanks alles zien weg evonden. Samen met Elsbeth had e 't laeven deur möggen geven. Ok de liefde had zien weg evonden. Waor e in 't verleden helemaol verkrampt was ewest, bange um bezaerd te worden, um überhaupt nog maor iets te vuulen, streumden de liefde now ok deur em hen. 't Was wel waor wat e laatst in den taxi had edacht toen e dat liedjen "Love hurts" had eheurd : "De liefde dut soms zaer, maor ow der veur afsluuten nog völle maer." Now had e der waer fiducie in en lachten 't laeven en de liefde em waer toe. Een groter geluk was jo niet denkbaor. Daor mos der toch wel Ene met van doen hebben ehad, den 't goed, heel goed met em veur had.

Tot slot heeft Netty nog dit gedicht voorgedragen :

Nen edelsmederi'je

Dooie tekke
In 't kale holt.
Wat is 't laeven hard
as staol en bitterkold,
wannaer de liefde
niet maer streumen
kan: wannaer de dreume
bunt bevroren.

Frisgruune knöppe
op 't naakte holt.
't Laeven is
as vloeibaor gold,
wannaer de liefde gluuiend
gruuit en vanni'js streumen
kan: wannaer ni'je dreume
wordt geboren.