03 augustus 2023, Dialectaovend op Landgoed Kotmans
NE MOOIEN AOVEND OP KOTMANS:
Nao een helen raegenachtigen dag kwamen ondanks ’t weer, donderdagaovend 3 augustus toch nog zo’n veertig streektaalleefhebbers naor ’t Schrieverspad op Landgood Kotmans in Miste. In de gemeudelijke accommodatie konnen de luusteraars fijn dreuge zitten en luustern andachtig naor de verhalen en gedichten dee de dree vertellers hadden met-ebracht. Geert Holterveld bracht verhalen en gedichten met oet eigen wark en kon daor op zien kenmarkende manaere heel spraekend ovver vertellen. Maria Stammers las verhalen en gedichten veur oet ’t wark van Thea Onnink-Stronks en Annemarie Damveld als eerbetoon, dee helaas beide völls te jong ovverlaene bunt. Annemarie Damveld zat in ’t bestuur van de Dialectkring en is in februari van dit jaor ovverlaene, ze had eur eigen facebookpagina ‘Mirakels Plat’ en hing in ’t verleden zogenaamde ‘bankgedichten op greujpapeer’op. Als ’t papeer met ’t gedicht d’rop vergaon was dan kwamen op dee stae ‘schiere bleumpkes te staon’. Deur umstandigheden kon Jan te Brinke helaas neet kommen veurlaezen. Hierveur hef Sonja Roerdink de plaatse inevuld met verhalen en gedichten veur jong en older oet eigen wark. Deur de afwisseling van de verschillende vertellers was ’t ondanks ’t weer, toch een zeer gemeudelijken aovend. Rond half tiene sloot de veurzitter Diana Abbink d’n aovend af, en konnen alle luusteraars met een heufd vol prachtige verhalen en gedichten op huus angaon.
Hieronder kö-j verhalen en gedichten laezen van Annemarie Damveld en Geert Holterveld.
De verhalen van Geert Holterveld staot in de beukskes: ‘Tekkebuskus’ en 'Peerdevolk'. Dee kó-j hier bestellen.
Andere beuke van Geert bi'j de schriever zelf : geertholterveld@gmail.com.
De foto's kö'j bekieken in 't fotoalbum
Umschrieven
Ik kiek hier uut oaver de Wuus
de sfeer van gres en van de maeïs
heel in de wiete steet een huus
dat te umschrieven is un heele heis
Mien wark is t”r an af te zieen
a’j wet hoe ’t vrogger stond en lei
met euozen ,zweiten en butte-pien
dat te umschrieven is un heel karwei
Ik heb de kost d,r op verdiend
en heb niet slecht ‘eboerd, as boer
wat t’r ommoal veranderen in mien tied
dat te umschrieven is een heele toer
Ik bun joa dankboor da’k ut mogge doen
die –meer dan- veertig joar, un heele zet
en achteroaver leunend op mien stoel
denk ik : dát te umschrieven vûlt nieet met !
GEERT HOLTERVELD
’t Ingekorte vlonder
Too Hendrik van Onna bie’j wieze van uutzondering samen met Hent van Sessink Jan een nie’joarsborrel had gebruukt biej Jan van Toon an de teeke, had hee meuite genog um heelhoeds biej huus te kommen.
Eenmoal buuten grep hie’j de fietse biej de kop, sprong d’r op as een jonge kearl en jooeg met een rotgang deur de Voort op huus an.
Hee zag ga niet wie of wat eh onderweg tegenkwam en de beume langs de kante leaken Hendrik wel ééne planke. Hee kwam um de hooek van ’t huus hen scheer’n en vergat dat de melkwagen de leste tied véúr de vaarloze steet in plaatse van d’r onder, umdat de nie’jen hit nieet trugge wil schoeven.
Hendrik had in dee daage een melkrit an ‘enommen um een peerdjen te kunnen hollen en um zo’n halfwassen jong an ’t wark te holln dee biej um in de kost leep.
Mén zei dat dat een jong van zien zuster uut Diem was, moar gien mense wist krek ut nêutjen van de kouse. Ut is een betjen een amparte kiekert, zoo’n drieklazoor met vül te lange arme en – noa de luu zeien –ok vül te lange vingers. Den jong laaien de volle melkbussen achter in ’t broek op , doar woar de zandweage te slecht bunt veur een zwoare vracht en vaart doar dan met op Steenderen an.
Hee vaar’n drie keer zoo lange dan dat hee laaien mos, dus dat kon hee wel anbrengen.
Moar, as hee weer biej huus was dan mos Hendrik zurgen dat eh um an ’t wark hieel want anders dan haalt hiej soms ondeugde uut.
Now hoeft Hendrik doar nieet alleene veur te zurgen, want hee hef een vrouw ‘etrouwd diee de bokse an hef. Dora kump van een tamelijk grote boerderieje onder ’t Medler vandan en wet bliksems gooed hoe zee ut melkpoaltjen onder ’t gat mot zetten. Zee lup altied op een sukkeldrafjen en bestiert niet alleene de huusholding, moar ok ut heele gebeuren in en um ut huus met opgestreupte mouwen tut an de elleboagen, dat steet zoo warkzaam.
Zee brengt ut wasgooed krakend helder op de bleike en eur höfken mag ‘ezieen worden. Ok um ut huus lig gieen streuken of blad en veurjoars lig ze biejtieds op de knieene in ’t wortelbedde ,zodat ut roet niet oaver de sla-plentjes tiert. Zo’n mense wat altied in de bezigheid is vergt van een ander ok altied ut uuterste, en zeker van eur eigen keerl.
En toen Hendrik met zien zatte gezichte um de hoek van ut huus hen kwam jakkeren en niet zo gauw meer an die melkwagen dacht, stoekende zóó met fietse en al d’r onder. Ut veurrad zat vaste tegen de trappers en de platen vel had hee an de hande hangen. Zien pette vloag met een boage oaver de wagen, recht in de strontkruujwagen en de belle gaf zien leste geluud.
Dora zag ut gebeuren en schrok zich te pletter en zie’j reer’n: ..Heere ..,Hendrik, wat máák iej toch”.
Moar, met dat zee ut zei, zag ze de oorzaak van Hendrik zien bochtenwark en Dora wudt toch mieterig, foi wat woddn dat mense ondeugend tooe zie’j eur keerl tegen de wagen zag hangen.
Zee bedacht zich gieen moment, dreijt zich umme en trekt een dikke spradde uut de bosmiete en begint um d’r op te dörsen dat ut niéét mooi meer is. Hendrik hef van ze leaven nog nooit zo’n portsie op de latten ‘ehad as dén dag achter zien eigen huus van zien eigen vrouw.
Huuskes Beernd – de buurman — den zag ut gebeuren, moar hef d’r zich wieselijk niéét met bemuujt.
Ie’j mot nieet steuken in een gooed huwelijk, was Beernd ‘eleerd.
Hee wet dat Dora een best mense is, moar nieet altied eaven hendig in ’t gebruuk.
Zie’j reern eur keerl ondershands van alles tooe: tooe iej zatlappe, slapjanus, iej doerak, wat dooe iej bie’j helderlechte dag in ut cafe te zitten en gieeten ow ut zoer verdieende geld deur ut strottegat, bun iej wel gooed wies, da’j zoo biej huus komp jagen; en ziet ow de fietse is an, dee ku’j rustig bie’j ut old iezer gooien. Ie’j zollen de butte brekken met ow gekke kunsten, gannef da’j d’r goat !!! Toen Dora uutéroasd was en weer bie’j zinnen kwam, zag ze dat eur keerl noa den optater en noa eur straf exersitie d’r nieet mooier op was éworden en dat hee in ’n drek lei.
Zee grep um bie’j de boksepiepen en sleppen um de deale op; doarnoa pompen ze een driekwart emmer vol water en gooien die Hendrik oaver de kop, want zee had al wel’us ‘eheurd da’j een nuchter kalf en een zatte keerl dezelfde behandeling mossen geven. Zee kek um zich hen of t’r een klap stro onder handbereik lei um d’r oaverheer te gooien, moar die mos uut de hilde kommen.
Woar zit den jong now weer, dacht Dora, altied a’j um neudig hebt is’eh weer vot. Zee lieep op de hoenderren an want doar zol hee wel weaz’n, den jong hef een veurliefde veur alles wat veren hef en de vlooien nempt hee op de koop toe; de eier lust hee wel rauw en de haane hef hie’j ‘edresseert, as hiej den rup dan löp dat dier as een hundje achter um an.
Toen buurman Huuskes vieftien jonge hennen kwiet was en zag dat bie’j van Onna ók jonge Ieslanders in de hooenderloop lieepen, tooe kwam eh toch effen heurn woar of Hendrik diee wel ‘ekocht had. Moar die wist van niks en zach ze ok veur t’eerste en die had meteene al zo’n donker bruun vermoeden hooe of dát now kon.
Hee riep den jong d’r bie’j: Theo, kom is efkes kieken noar de kippen ! A’j ut woord – kippe - lieten vallen dan worden hee vlot, moar too hie’j de buurman zag stoan, verschotte van kleur.
Hooe komp die hoender hier, reer’n Hendrik um toe, heb iej um dat ‘elapt?
Joa joah, nee nee hakkelen Theo, ik was een endjen an ut kuieren met de haane en diee hef ze met geteukert. S’Oavends in duuster hef den jong ze alle vieftiene van de zitstok ‘egreppen en ze weerumme ‘ebracht woar ze thuus heur’n, biej Huuskes Beernd in ’t hoenderhok.
Zo’n jong kan ow wat te dooene maken, iej zollen trammelant in de buurte kriegen!
Dora had geliek: ok now was Theo in de hoenderloop met de greepe an ’t pieren stekken.
Gooit mien is gauw een klap stro uut de hilde en maak t’r een strobedde van noast oome Hendrik, dan rolle wiej um doar op en dan trekt eh vanoavend wel weer bie’j; en denk t’r umme dat iej bie’j de pöste blieft want iej mot mien straks moar helpen melken.
Foi foi. Wiej begint ut joar nieet zoo best op disse meniere, nosteren Dora nog wat noa, dat bun ik now hillemoals niet gewent van Hendrik.
Theo rapen nog gauw de letste pieren bie’j mekaare in zien pötjen, want hee wil vanoavend in tweeduuster met zien zelfgemaakte hengel noar de grote bekke um te zieen of eh nog een voorntjen of een oale an de hoak kan sloan. As ut water kold wödt dan krup de vis op de modderkante en dan wilt ze nog wel us geaf biet’n, dat hef Theo zich tenminsen wies loaten maken deur de buurjonges.
Too ut melken kloar was en de mangels veur de volgende margen gesneejen in de benne stonden, trok Theo zien hengel van de stekrieje en kek effen of ome Hendrik d’r nog gooed bie’j lei, joah, hee ronken nog as een vet varken, en leep deur de kamp achter ut huus op de grote bekke an.
Zien pötjen met pieren hef eh in de jastesse en ut rulleken visdroad met de weerhoak d’r an hef eh in de boksetesse.
Bie’j de bekke an ‘ekommen viel um wat vremds op; doar was wat met ut vlonder dat oaver de bekke lig, ut leste stuk van de loopplanke was d’r af ‘evallen en lig zo’n trad of vief/zesse wieter tegen de weidevrocht an en de leuning zit t’r nog wel an. Doar begrip Theo niks van, dat vlonder is van de harfs nog pas verniejd met eiken holt en stevige stoanders in ’t midden van de bekke.
Hiee wol de planke ophalen, moar dat dink was deur één man nieet te beurn en deurum leet hie’j ut moar veur wat t’was en zetten zich op een peppelen konte langs de bekkewal um zien hengel in odder te maken. De dekkel geet van ut pierepötjen en zo’n dikken vetjanus woddn dubbel an de angel ‘eregen en doarnoa deur Theo te water ‘eloaten. Een dobber zit t’r nieet an want diee ku’j in ut donker toch niet zieen, deur ut trekken van de vis vernem ie’j wel as d’r eene an de hoak zit.
Zoo was t’r meschien een stief kwartierken verstrekken, too d’r an de andere kante van de bekke een ampart geluud kotterbiej kwam.
Veurdat Theo in de gaten had wat d’r gebeuren kwammen d’r twee hechtende keerls met de klompe in de hande ut vlonder opdraven; één van die beide had wat oaver de scholder hangen, wat verdacht völle op een ree lek. Den anderen had een ende looien buize in de hande – dacht Theo – moar tooe hee die beide keerls tegen de kolde oavendloch op ut vlonder zag stoan, tooe zag eh dat ut een dubbelloops jachtgeweer was.
Net veur dat Theo wol reern: pas op, de planke is t’r af, lieeten die beide keerls zich op de konte op ut vlonder zakken en gleejen veurzichtig ut kolde water in en ploetern deur de bekke tut onder t’vlonder en bleven doar stoan.
Wat d’r toen gebeurn verget Theo zien heele leaven nieet meer.
Weer kwam d’r geluud an de andere kante van de bekke op ut vlonder an en an ut driftige janken te heur’n was dat de hond van Hazen–Jan, de jachtopziener; een gemeen, vals loeder van een terriër diee niéét lös leet wat eh éénmoal vaste had; zo’n bloedhond dee d’r um bekend ston dat eh alle katten anpakken en kapot maken. Ok mennigen streuper hef t’r kapotte kuuten an oaver éhollen.
Theo lei al van schrik lankuut in de struwelderieje langs de weidekante um zich te waar’n veur de dinge diee nog gingen kommen. Hazen-Jan zat d’r an te kommen met een grote bakluchte en toen den hond op ’n vollen houw ut vlonder op kwam vlechten en niet vernom dat de leste planke d’r niet an zat, zwevende effen tussen hiemel und eerde en op dat moment kwam d’r een stekvlamme en een harde knal onder ut vlonder vandan, woardeur den hond met een boage deur de loch vloag en zo’n trad of viere wieter in de weide neerkwaksen: moesdood!
Ut grote lecht kwam ok op ut vlonder an en beschen de oaverkante van de bekke, op zuuk noar de hond en noar de keerl wiee dat schot hef ‘elost. De jachtopzichter zetten zien grote luchte op de hoekpost en wol ut vlonder oplopen, tooe d’r weer een knal vanuut de bekke deur de kolde vriesloch knappen en ut helemoal duuster wier want now wodd’n de lichtbak van de pos ‘eschotten.
Hazen-Jan schrok zoo allemachtig dat hiej ut uutreern, want ut gebeuren umsgeveer onder zien vuute en hiee vrezen veur zien leaven.
Hie’j is nog nooit zoo rap oaver de vrochten hen ‘esprongen, met achterloaten van zien halve gruune pofbokse die an ut puntdroad is blieven hangen en drapsen op ut Moezegat an; hee reern onder t’lopen of ze um ‘eraakt hadden en vloag op zien fietse an!
Ut hef lange ‘eduurd veurdat de jachtopzichter s’oavends in t’duuster diee kante weer op durven te goan. Theo hef ‘ezieen wie of d’r uut de bekke kwammen baaien en deur de weidens op ut Els an bunt ‘egoan, moar hie’j durven ut an gieen mense te vertellen, alleene an mie’j: ssssssst!
GEERT HOLTERVELD
Zwarfsteen
Zo kats alleen
lea doar nen steen
onzelig eil vol met zaand
op ut kaarkepxi. an de raand
Hee von ut doar wa naa bes
Was al volle op reis ewes
Zwarvend oaver de ganzen eerdbol
Lag'e noe nost ne hondepol
Tôt ene zomoar von
En ut allemoale opniej begon
Ze um eers mooi op-evarft
Noe is'e nen warkelijken steen den zwarft
Leu gaddert um moal op moal
Brengt um wiet oaver nen poal
Zet urn vake op 't potret
Dan wunn hee op facebook ezet
Joa, hee mek de leu heel bliej
Brech ze nen niejn hobbie
En at ze um dan wier veendn•zôlt boetn
kriegt ze allemoale nen lach op eur snoetn
Annemarie Damveld
Ode an mien huulebessem
Huulebessem, ooh brulbessem
Geerne wark ik met oe
Ie zoegt het hele hoes en wordt van zien leaven dagen neet moe
Huulebessem, ooh brulbessem
Heuren van de katte of hoond
Ie nemt 't allemoale op van de groond
Huulebessem, ooh brulbessem
De prôttel den zich verstopt hef oonder de baank
Ok den vret ie op, woarveur mien grootn daank
Huulebessem, ooh brulbessem
Ie brult, ie jankt en ie huult
Moar ie et mooi alle stof op, ok den zich hef verschuuld.
Huulebessem, ooh brulbessem
At ik oe toch neet had
Dan ha 'k mien hoes vol met kroam en lèè der oaveral wel wat
Huulebessem, ooh brulbessem
Ie kriegt van mie 'n nie'je buul
Dan ku 'w wier verdan met vôlle brullen, janken en gehuul
Huulebessem, ooh brulbesssem
Vuur 'n hekse bun ie neet geschikt
Den zol met oe gehuul de hele kontrein hebben verschrikt
Huulebessem, ooh brulbessem
Ie bunt 'n machtig mooi apparaat
Want ie stoat vuur mie altied paraat.
Huulebessem, ooh brulbessem
A 'w kloar bunt mag ie noar oen vaste stek
Dan rust ie doar oet, tôt token wek
Annemarie Damveld
Poestebloome
Poestebloome doar stoaej zo skier
gleensterend in 't oavondlech
an 'n knisperende zaandweg
pluuskes op 'n langen steln
wal hoonderden kuej der teln
zilver en doons, vol met zoad
zo machtig mooi, at ie doar stoat
dan poest de weend en blos
alle zoadkes loat IOS
vleegt vort, wiet weg van hier
Poestebloome doar stoaej zo fier
't hele gròslaand steet vol
't liekt wal kleane béllekes wol
mangs vleegt de pluuskes hoge duur de loch
as kleane parachuutjes in de boch
op zeuk noar 'n niej pleksen te greujen
in 't vuurjoar mooi gel te bleujen
'n keend mag ok geerne teagen oe poesten
kônt de zoadkes in de weerld IOsproesten
Poestebloome ie geeft zovôlle plezier
Annemarie Damveld