In memoriam

1928 - 2015, In memoriam Henk Krosenbrink

Veurbi’j, vergaon, herinnering
dee mooie tied.
Ik bun eur kwiet.
Den dood, dat is een lillijk ding.
’t Slechte ende van een mooi begin.
Maor zonnen lesten zundag,
den zundag in september.
That sunny day
I will remember

 Henk Krosenbrink, 2011

Op 18 juni 2015 is ons aere-lid en onzen old-secretaris Henk Krosenbrink uut de tied ekommene. Henk is op 31 maert 1928 gebaorne in Miste. Ne buurtschap, dee-t um altied dierbaor eblevvene is.
Umgevven deur ziene kinder is hee langzaam uut de tied weg egleden.
In de aerste plaatse een gemis veur eur, dee-t no nao moder Riek ok eur vader Henk kwiet bunt. Wi’j laeft as Dialectkring Achterhook en Liemers met eur met.

Veur ons as Dialectkring is Henk van onmundig grote betekenis ewest.
Hee was ene van de grondleggers van den kring. Vanaf 1962 was hee secretaris-penningmeister en vanaf 1974 allene secretaris. Maer as 45 jaor hef hee dat wark veur onzen kring edaone. Organisaeren contacten met organisaties en verenigingen in het Nedersaksisch taalgebeed an waerskanten van de grenze. Was namens de Dialectkring jaorenlang lid van de redactie van ‘De Moespot’. Kwam binnen den kring mangs met wilde veurstellen um het dialect maer onder de andacht van de leu te brengen. Van um kwammen onder andere de ideeën veur het organisaeren van dialectaovende, van ‘Met dialect op de koffie’, van de kroewagenactie en van het Schrieverspad. Zaken, dee-t ons as Dialectkring, maor wat nog belangrieker is, ons dialect, wisse gin windeiere elegd hebt.
Groot was ziene kennis, neet allenig van de taal van de streek, maor ok van de geschiedenis. Dat resultaeren in ne lange riege beuke. De manuscripten daorveur worden deur Henk op A-viertjes etypt, de blade zo vol meugelijk. Duzenden blade mot het ewest waen. Al ging hee in ne heleboel dinge juust met zienen tied met, van ne computer wol hee niks wetten. Ne schriefmachine, dat was het en dat blef het, bes an ’t ende. Dat het leste book, waor-t hee nog an ewarkt hef, dit jaor nog uutkump, kan hee jammer genog neet maer metmaken.
Op Henk en ziene kennis ko-w as Dialectkring altied een beroop doon. ’t Was um haoste nooit te völle.

Henk zien ovverlieden kwam veur ons neet onverwacht. A-k um de leste tied opbellen en um vroge, ho-t met um ging, was vake zien antwaord: “Ik veule mi’j zo voos as wat.” To-k um op zaoterdag 6 juni j.l. opbellen, was het aerste wat hee zae: “Henk, dit is de leste kaere, da-w mekare spraekt. Ik hebbe neet lange maer te laeven. Maor ik bun der klaor veur.”
Wi’j zölt um missen. Ne helen goeien kammeraod hebbe wi’j in um verlaorne.
Wi’j könt Henk neet anders aeren as met het wark, wat hee een groot deel van zien laven veur onze moderspraoke edaone hef, in zienen geest wieter te gaone.

Namens het bestuur van de Dialectkring Achterhook en Liemers,
Henk Lettink

1929 - 2015, In Memoriam Egon Reiche

Mit ıhm verstarb ein sprachmachtiger Heimettreund

BOCHOLT. Am Fest Maria Himmelfahrt, am 15. August 2015, Verstarb in Bocolt Egon Reiche, den Heimatfreunden im Münsterland als Autor zahlreicher
Veröffentlichungen in Hochdeutsch und Niederdeutsch bekannt.

Egon Reiche wurde 1929 in Bocholt geboren. Nach dem Besuch der Mittelschule wurde er im Alter von 15 Jahren in den nationalsozialislischen Volkssturm eingegliedert. In der Nachkriegszeit übte Reiche verschiedene Berufe aus, bis er schließlich als Bankkaufmann arbeiten konnte. Mit 30 Jahren begann er zu schreiben, zunächst ın hochdeutscher Sprache. Aber das ihn faszinierende Niederdeutsche, mit dessen Bocholter Mundart er in der Kindeızeit aufgewachsen war, ließ ihn schließlich gerade in dieser Sprache viele Erzahlungen und Gedichte niederschreiben. Vor 25 Jahren kam Reiche zum Plattdütsen Kring im Verein für Heimatpflege Bocholt e.V. Egon Reiche war dort später mehrere Jahre als Nachfolger von Dr. Heinrıcn Beltlng dessen "Baas", bis er aus gesundheitlichen Gründen diese Leitung aufgeben musste und - soweit es ihm gesundheitlich möglich war - sich verstärkt schrifstellierischer Arbeit zuwandte. Mehrere Buchveröfftenflichungen in hochdeutscher und niederdeutscher Sprache ließen ihn zu einem geschätzten Schriftsteller im Munsterland und im benachbarten niederländischen Achterhoek werden.
Im Jahre 2006 erhielt Egon Reiche Fur seine schriftstellerischen Verdienste den Andreas-Rottendorf-Preis für niederdeutsche Sprache. Zur Preısverleihung führte der Leiter des Landeskundlichen lnstitutes Westmünsterland, Dr. Timothy Sodmann, als Laudator u.a. aus:

"...Un wat is dat för 'n Platt, dat Reiche daor up't Poppier bräch? Dat is usse moije olle Platt, dat för mönsterske Oorne sik faak een bättken frömd anhört. Öwwer de Westmönslerlänner sachen se in de Biscbopsladt fröher, "de küert all up Holland to". Un een bettken wat Waohrs is dran. De Mundarten längs de Grense tüsken Bookelt un Gronau bünt mähr of minner konservativ, gerade so as de, well daor wonnt. Un wenn doch af un an wat Niees upenommen wörd, dann kümp dat wall meesttieds uut'n Westen. Un wo is't met Egon Reiche sienen Schriefstil?

Nich grofbüttig un unnehöwwelt, maor fast so "sacht un sıedıg" as bie Wibbelt. Nich gans so glatt, natürlick. Wibbelt was jao ook een Pastoor, un de Pastöre läärt alltied so fien sprääken...van Beroopswägen. Egon Reiche daorteggen is mähr Koopmann, kinn Eejerbuur ut't Achterkaspel, maor een Bankier, Bänker secht man wal vandaage, de bestgood rääken kann un met eiene Spraoke jüst so genau hanteert es met 't lääwe Geld: Nich tevölle un ook nich le wännig, määhr Sparta as Korinth, määhr Hemmingway as Thomas Mann, wenn ik dat so formuleern dröf... Un  alltıed met Sinn för de Details un vull Sympathie för de kläinen Löe un för de Kinner. Reiche is keen deepgrünnigen Existentialist. moar seichte Kost för`n laaten Aowend bünt siene Bööker ook nich. Ümmer noa de Lektüre kümp denn Lääser In't Naodenken. Reiche will, teminst kann ik mi dat best vörstellen, siene Lääsers nich alleene unnerhollen un gans bestimmt nich belähren. Wat he doar eschrewwen heff, bünt allemaole Episöödkes, kläine Kapittels uut dat groote Book van't Lääwen, 'ne Art Balzac'sche "Comédie humane" met uss eegen Westmönsterland as Bühne..."

Mit seinen lesens- und bedenkenswerten Erzählungen und Gedichten hat Sich Egon Reiche ins Gedächtnis vieler Leserinnen und Leser geschrieben und zum Fortbestehen der von ihm so geliebten plattdeutschen Sprache beigetragen.

R.i.P.
Autor: Georg Kelteller, Bocholt

1940 - 2017, In memoriam Dini Hiddink

Op 26 juli 2017 krege wi-j bericht dat Dini Hiddink plotseling is aoverlaene. Dini was veurzitter van unze zustervereniging Vrienden van de Streektaal Lochem. Maor bovvenal was ze bekend as schriever en zeer verdienstelijk verhalenverteller. Het dut uns verdreet dat ze neet meer bi-j uns is, en wi-j wenst eure familie en ok het bestuur van Lochem völle starkte bi-j dit verlees.

 1944 - 2018, In memoriam Reina Wolsink

30 januari 2018 is Reina Wolsink uut de tied ekommen. Zee is 74 jaor old ewodden. Reina was sinds september 2003 lid van de redactie van De Moespot. Ton nom ze den taak aover van Henk Krosenbrink. Moespot nummer 199 was den eersten waor-t ze as redactielid verantwoordelijk veur was. Eur kopij veur disse Moespot hef ze nog zelf redigeerd en an eleverd. Dree dagen veurda-w onze redactievergadering hadden is ze aoverleden.                 Reina dee eur wark met grote towijding. Zee was den meest kritischen onder ons at ‘t ging um de ontdekking van taal- en schrieffouten en ‘t consequent waen in de spelling. Dan kwam de schooljuffrouw in eur naor baoven en eur mening stok ze beslist neet weg. Al dee jaoren he-w in de redactie met völle plezeer en as ‘n echt team samen ewarkt.

De langzame achteruutgang van eur gezondheid, gedurende al dee jaoren, hef dee samenwarking nooit in de weg estaon. Met de e-mail bunt der heel wat discussies evoerd en töt ‘n good ende brach.
Af en to publiceren zee ‘n eigen gedicht in De Moespot. Daor was ze neet aoverdreven scheutig met. Zo kenne wiej eur ok, Reina was ‘n bescheiden mens.   

Behalve redactielid was zee jaorenlang bestuurslid van de Dialectkring Achterhook en Liemers. Dat was van meert 2002 töt april 2016. Wiej herinnert eur as een starke persoonlijkheid, iemand dee leet zeen da-j ondanks fysieke beparkingen van betekenis könt waen. Dapper sloog ze zich deur völle teggenslagen hen. Lange tied mochte wi-j bi-j eur thoes vergaderen en dan zetten ze lekkere koffie veur uns ondanks dat ze daor zelf neet van kon drinken. Met dat alles was ze een veurbeeld veur uns.
Namens de Dialectkring is ze ‘n antal jaoren bestuurslid ewes van ‘t Verbond van Nedersaksische Dialecten, ‘t samenwarkingsverband dat De Moespot uutgif.

De betekenis dee-t Reina hef ehad veur ‘t geschreven dialect, dat vanuut de dialectkringen kwam,  mo-w neet onderschatten. Op de achtergrond was ze regelmaotig sturend anwezig.Wiej zölt eur gaon missen.

1952 - 2018, In memoriam Thea Onnink-Stronks

Thea was ne bekende verschiening in de weerld van ‘t Achterhookse dialect, as schriefster en veurdraegster van verhalen en gedichten, maor ok as trouwe toeschouwer um te luusteren naor anderen.
In de verhalen aover eure katten (Hobbes en Bikkel) en kippen en later ok aover de natuur en aover mensen dee ze tegenkwam, hef ze ons neet allene laoten zeen ho good ze observeren kon, maor ok ho mooi ze dat daornao in eure moderspraoke an ons kon vertellen.
Naost verhalen waorin het geleuve (Gedachten van een moment) en ongeleuve (Ik noem U, maar ik ken U niet) en het zeuken naor de depere betekenis van ‘t laeven op de veurgrond staot, schreef ze ok humoristische teksten (Dienstregeling, Op weg naor ’t löggenbos).
De gedichten van Thea, haoste allemaole in de vri’je versvorm, bunt vake korte mijmeringen, gedachten, dee opkomt bi’j herinneringen an dinge of an mensen(oldershoes, moder, foto’s).
Ze schreef in de taal, waormet ze was op egreuid, umdat dee ’t dichtste bi’j eur lag. Daor kon ze eure geveulens het beste in oetdrukken en daor hef ze een hoop mensen een plezaer met edaone.
Thea won twee keer de schriefwedstried van het Staring Instituut. Verhalen en gedichten van eur staot o.a. in De Moespot, en in de bundels Alles plat(t), Darpse Brandweer, Is dat gin wonder…, Verrassend Nedersaksisch, Flonkergood en Van vrogger en now.

Wi’j schrokken ton wi’j begin van ’t jaor heuren van eure zeekte en dat ze neet weer better kon worden. In onze ogen nog völ te jong, mos ze ofscheid nemmen van alles wat eur dierbaor was. Herman, kindere en kleinkindere wense wi’j völle starkte.

Ondanks de mooie gedachten, dee ze ons hef nao elaoten, bleef ze altied bescheiden en der enigszins onzeker aover, of het wal de meuite weerd was wat ze schreef.
Ok wi’j, as Dialectkring Achterhook en Liemers, zölt eur missen. Néét allene as schriefster, maor ok gewoon, as aardige meid, dee der bi’j heuren en zich betrokken veulen bi’j onzen kring.

Dialectkring Achterhook en Liemers

1930 - 2021, In memoriam Riek Beskers

Op 25 mei jl. is Mevrouw Riek Beskers overleden in de leeftijd van 90 jaar. Ze werd geboren in de buurtschap Meddo bij Winterswijk en was werkzaam in het onderwijs voor moeilijk lerende kinderen en als sociaal pedagoge voor verstandelijk gehandicapten in Delft.
Naast veel ander vrijwilligerswerk was Riek een bekend gezicht bij Dialectliefhebbers en bij de Stichting Culturele Grenscontacten Achterhoek-Westmünsterland. Vele jaren heeft zij zich met hart en ziel ingezet voor herstel en verbetering van de goede verstandhouding tussen bewoners aan beide zijden van de grens. Dat deed ze al in de zeventiger jaren toen grensoverschrijdende contacten minder makkelijk en vanzelfsprekend waren dan nu en het heeft haar warme belangstelling gehouden tot het einde toe. In haar actieve jaren trok ze daarbij samen op met Henk Krosenbrink en aan Duitse zijde met Dr. Timothy Sodmann en Günther Inhester.
Daarnaast heeft ze veel betekend voor de Dialectkring Achterhook en Liemers. Ze was er bestuurslid en schreef verhalen in het Winterswijks dialect, de taal van haar hart. Riek was bijzonder actief voor de werkgroep dialect en religie, waar ze bijbel- en liedteksten vertaalde in de streektaal. Ook kon ze mooi vertellen, met humor. Haar verhalen werden in meerdere dialectbundels gepubliceerd. In 2009 verscheen haar boek “Krallen anri-jen”.

Op 25 mei jl. is Riek Beskers aoverlaene in de laeftied van 90 jaor. Ze worden geboren in de buurtschap Meddo bi-j Wenterswiek en was warkzaam in ’t onderwies veur moeilijk lerende kindere en as sociaal pedagoge veur  verstandelijk gehandicapten in Delft.
Naost völle ander vri-jwillegerswark was Riek een bekend gezichte bi-j Dialectliefhebbers en bi-j de Stichting Culturele Grenscontacten Achterhook-Westmünsterland.
Jaorenlang hef ze zich vollens in-ezat veur herstel en verbaetering van de goeie verstandholding tussen bewonners an beide kanten van de grenze. Dat deed ze al in de jaoren zövventig ton grensoverschriedende contacten minder makkelijk en vanzelfspraekend wazzen as no. Disse warme belangstelling hef ze töt eur laevensende ehollene. In eure actieve jaoren trok ze daorbi-j in ’t bijzonder samen op met Henk Krosenbrink en an Duutse kante met Dr. Timothy Sodmann en Günther Inhester.
Riek hef völle betekend veur de Dialectkring Achterhook en Liemers. Zee was bestuurslid en schreef verhalen in ’t Wenterse dialect, de taal van eur harte. Riek was biezonder actief veur de warkgroep Dialect en religie, waorveur ze biebel- en leedteksten vertalen in de streektaal. Ok kon ze mooi vertellen, met humor. Eure verhalen worden in meerdere dialectbundels epubliceerd. In 2009 verscheen eur book “Krallen anri-jen”.

Am 25. Mai verstarb Frau Riek Beskers im Alter von 90 Jahren. Sie wurde im Weiler Meddo in der Nähe von Winterswijk geboren und arbeitete in der Erziehung für Kinder mit Lernschwierigkeiten und als Sozialpädagogin für Menschen mit Behinderung in Delft.
Neben vielen anderen ehrenamtlichen Tätigkeiten war Riek ein bekanntes und beliebtes  Gesicht bei Mundartfreunden und der Stiftung für kulturelle Grenzkontakte Achterhoek-Westmünsterland. Seit vielen Jahrzehnten widmete sie sich mit Leib und Seele der Wiederherstellung und Verbesserung der guten Beziehung zwischen den Bewohnern*innen auf beiden Seiten der Grenze. Sie tat dies bereits in den siebziger Jahren, als grenzüberschreitende Kontakte weniger einfach und selbstverständlich waren als heute.  Dieses besondere Interesse hat sie bis zu ihrem Lebensende bewahrt.  In ihren aktiven Jahren arbeitete sie ins besondere  zusammen mit Henk Krosenbrink und auf deutscher Seite mit Dr. Timothy Sodmann und Günther Inhester.
Auch für den Dialalektkreis Achterhook und Liemers war sie von großer Bedeutung. Sie war Vorstandsmitglied und schrieb Geschichten im Winterswijk-Dialekt, der Sprache ihres Herzens. Sie konnte wunderbar erzählen, mit Humor. Ihre Geschichten wurden in mehreren Dialektsammlungen veröffentlicht. 2009 erschien ihr Buch „Krallen anri-jen“.

1972 - 2023, In Memoriam Annemarie Damveld

Annemarie Damveld, is geboren in Deepn Twente (1972), maor wonnen al 25 jaor bi-j uns in d’n Achterhook. Vanaf oktober 2021 was ze lid van het bestuur van Dialectkring Achterhook en Liemers en vullen daor de functie van secretaris in. De Twentse wordtels ko’j altied terugge vinnen in eure teksten.
Annemarie was creatief en getalenteerd schriever/dichter. Ze maken daorbi-j gebruuk van social media zoas instagram en eur eigen facebookpagina Merakels Plat. Ok hing ze in veurjaor en zommer zogenaamde “bankgedichtjes” op dee’j dan op allerhande plaatsen in Grolle en umstreken konnen vinnen. Maondeleks schreef ze ne column veur ’t blad Mijn.
Meestal schreef ze ovver de natuur of alledaagse dinge. Maor ze ging oetdagingen neet oet de weg. Zo deed ze onder meer met an een poëziewedstrijd in minnedichten en moch ze veurdraegen in Amsterdam. Eure bi-jdraege is epubliceerd in de bundel “Minnezinne in Moerstaal” (2019).
Klik hier veur filmpjes waorin ze veurles oet eigen wark. En d’r is wark van eur te vinnen in de Twentse Taalbank.
Annemarie was heel open ovver eur zeekteproces. Prachtige gedichten hef ze eschrevven ovver wat d’r deur eur hen ging, de onzekerheid, ’t verdreet veur eur man en kindere. Effen mog ze opgelucht wezzen ton ’t leek dat de kanker weg was, maor den kwam helaas genadeloos terugge. Op 26 februari 2023 is ze oet de tied ekommen.

1936 - 2023, In Memoriam Henk Lettink

Gelude bunt verklonken
In ’n oelenvloch verzonken
Lig noo de stille welt.
Met ow verdreet en zorgen
Bun i-j noo zo eborgen
Dat z’ow neet wakker hollen zölt

Uut:  De maon’is op-egaone van Henk Lettink

Op 10 april 2023, 2e paosdag, is Henk Lettink oet de tied ekommen. Henk was bestuurslid  van de Dialectkring vanaf 1992, ruum 30 jaor dus.  Töt 2011 was e veurzitter. He schreef zelf mooie dialectverhalen en gedichten, deed völle redactiewark, en ok veur vertalingen naor ’t Duuts ko’j bi-j Henk terechte. Daornaost was e jaorenlang de vaste rechterhand van Henk Krosenbrink. Völle van wat den op ziene vertrouwde typemachine, of soms zelfs met de hand eschrevvene had, is deur Henk in de computer ezat, zodat ’t bewaard bleef en eventueel naor de drukker kon. Zo hef ’t book “Met eigen Woorden”, een naoslagwark van alle literatuur in de streektaal, verschenen tussen 1950 en 2000,  töt stand können kommen. Henk had de concepten van Krosenbrink in zienen computer op-eslagen. Nao ’t aoverlien van Krosenbrink in 2015 hef Henk ze samen met Dick ten Hoopen wieter oet-ewarkt. Godzijdank, anders was al dat wark verloorne gaone.
Henk was sekuur en streng veur zichzelf en op wark van andern. ’t Programma en teksten dee namens de Dialectkring emaakt wodden mossen kwaliteit hebben, anders zaet-e d’r wal wat van. “Jao ik bun no eenmaol ne verdomden schoolmeister” zaet-e dan, “den völt ovver elke kleinegheid”.
Eén van de leste projecten waor  Henk an met-ewarkt hef was o.a. ne verjaordagskalender van zien geliefde Aalten. Bi-j landschapsfoto’s van amateurfotograven stonnen twee mooie gedichten van Henk, daor was e driest op.  En he was één van de docenten veur de cursus Achterhook(s) van ECAL. In december was e nog vaste veurnemmens umme d’r dit veurjaor ok weer bi-j te waen. Dat mog helaas neet meer zo wezzen.
Töt slot, maor neet in ‘t minst was e ok actief veur de warkgroep Dialect en Religie, waorveur e biebel- en leedteksten vertalen in de streektaal. Dat passen good bi-j ‘m, Henk was een geleuveg mens.
Wi-j mist in Henk ’n man met völle kennis en ervaring. In de afscheidsdienst he’w ‘m bedankt veur alles wat e ‘daone hef veur de streektaal en de Dialectkring. Wi-j nammen afscheid, zo a’w dat altied deen, met een kort, maor völle zeggend:  Goodgaon.